1. ผู้ที่เป็นเบาหวานมานาน ส่วนใหญ่พบมีการเสื่อมของประสาทส่วนปลายที่ไปเลี้ยงมือและเท้า การรับความรู้สึกน้อยลง เกิดอาการชา โดยเฉพาะนิ้วเท้ามีโอกาสเป็นแผลโดยไม่รู้ตัวหรือกว่าจะสังเกตพบ แผลได้ลุกลามไปมาก เมื่อประสาทที่ไปเลี้ยงกล้ามเนื้อขาหรือเท้าเสื่อม กล้ามเนื้อจะแฟบลงทำให้รูปร่างของเท้าผิดปกติ นิ้วเท้างอขึ้น เท้ารับน้ำหนักไม่สม่ำเสมอ บริเวณที่รับน้ำหนักมากหรือถูกกดอยู่เป็นเวลานานจะหนาขึ้น เกิดเป็นตาปลาหรือเป็นแผล
2. การไหลเวียนของโลหิตที่ไปสู่ขาลดลง เนื่องจากผนังหลอดเลือดแดงหนาขึ้น ทำให้ขาดอาหารและออกซิเจน ผิวหนังจะบางลง แผลหายช้า เกิดอาการปวดที่น่องเวลาเดิน ถ้าเป็นมากจนหลอดเลือดอุดตันเนื้อเยื่อส่วนปลายจะตายมีสีคล้ำดำขึ้น จนต้องตัดนิ้วหรือนิ้วแห้งดำหลุดไปได้
3. ผู้ป่วยที่มีระดับน้ำตาลในโลหิตสูงอยู่นานจะเกิดการติดเชื้อได้ง่าย โดยเฉพาะเชื้อราที่ผิวหนังระหว่างนิ้วเท้า ทำให้ผิวหนังถลอกมีแผลเกิดขึ้น อาจมีเชื้อโรคที่รุนแรงเกิดขึ้นตามมา

1. บริหารเท้าทุกวัน ซึ่งทำได้โดย
   
           1.1 เดินทุกวันอย่างน้อย 30 นาที – 1 ชั่วโมง
           1.2 บริหารขา
           1.3 บริหารน่อง
           1.4 บริหารข้อเท้า กล้ามเนื้อหลังเท้า ฝ่าเท้า
           1.5 เขย่งปลายเท้าขึ้นลง
2. งดบุหรี่ บุหรี่ทำให้หลอดเลือดตีบแคบลง

1. สำรวจเท้าทุกวัน เช่น รอยบวมแดง ผื่นคัน ตุ่มน้ำใส ขุยขาวที่ซอกนิ้วเท้า ตาปลาและสีเล็บ
2. ทำความสะอาดเท้า ล้างเท้าให้สะอาดทุกวัน ด้วยสบู่และน้ำธรรมดาหรือน้ำอุ่น ไม่ใช้น้ำเย็นจัดหรือร้อน เช็ดเท้ารวมทั้งตามซอกนิ้วเท้าให้แห้ง อย่าถูแรง
   
   
    
3. นวดผิวหนังที่ขาและเท้าด้วยน้ำมันวาสลิน หรือโลชั่นเพื่อให้ผิวหนังนุ่ม ป้องกันผิวหนังแห้ง จะทำให้คันและเกาเกิดเป็นแผล
4. อย่าใช้มีดหรือของมีคมตัดตาปลา
5. ถ้ามีเหงื่อออกที่เท้า ต้องเช็ดให้แห้งเสมอ
6. ถ้ามีแผหลเล็กน้อย ล้างด้วยน้ำสะอาด ห้ามใช้ยาฆ่าเชื้ออย่างแรงหรือทิงเจอร์ไอโอดีน เพราะอาจทำให้แผลถลอกเป็นมากขึ้น ถ้าแผลใหญ่บวมแดง ต้องรีบปรึกษาแพทย์
7. การตัดเล็บ ระวังการตัดเล็บเท้า ต้องตัดเล็บในที่สว่างเห็นได้ชัดเจน ควรตัดเล็บภายหลังอาบน้ำ เพราะเล็บจะนุ่มตัดง่ายขึ้น ควรตัดตรงๆ ไม่ควรตัดสั้นเกินไป
   
   
    
8. ใส่ถุงเท้าที่สะอาด และไม่ใช้ถุงเท้าที่รัดเกินไป เพราะจะทำให้เลือดไปเลี้ยงเท้าไม่สะดวก
9. รองเท้า รองเท้าต้องนุ่ม ใส่สบาย ระวังถ้าใส่รองเท้าคู่ใหม่ ไม่ควรเดินเกินครั้งละ 30 นาที – 1 ชั่วโมง ควรมีรองเท้า 2 – 3 คู่ที่เหมาะสมไว้สับเปลี่ยน
   
   
    
10. ปกป้องเท้า ไม่เดินเท้าเปล่า และควรสวมรองเท้านุ่มๆ พื้นรองเท้าทำด้วยวัสดุกันลื่นขณะอยู่ในบ้าน
    
    
     
11. อย่าวางกระเป๋าน้ำร้อนหรือน้ำอุ่นที่เท้า ถ้าเท้าเย็นเวลานอนใส่ถุงเท้า แต่ควรเป็นถุงเท้าที่ไม่รัด
12. อย่านั่งไขว้ขา จะกดเส้นเลือดทำให้โลหิต ไปเลี้ยงเท้าไม่สะดวก
13. บริหารเท้า เพื่อให้มีการไหลเวียนของโลหิตไปสู่เท้าดีขึ้น
14. ควบคุมเบาหวานให้ดี รักษาระดับน้ำตาลอยู่ระหว่าง 90 – 150 มิลลิกรัม%
15. มีปัญหาปรึกษาแพทย์

(ที่มา  :  กลุ่มงานสุขศึกษา โรงพยาบาลปทุมธานี )